UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO
Dnia 12 maj 2005 r.
Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Antoni Górski
Sędzia SN Barbara Myszka
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi wykonawcy Wojciecha P., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą "P.-S.", Zakład Usług Specjalistycznych w W. przeciwko zamawiającemu Gminie W. - Zarządowi Zieleni Miejskiej w W. od postanowienia zespołu arbitrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 12 maja 2005 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony Kaszczyszyn, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 23 grudnia 2004 r.:
"Jakiej opłacie sądowej podlega skarga na postanowienie Zespołu Arbitrów w sprawach o zamówienia publiczne, w szczególności, czy pobiera się od takiej skargi wpis stały w kwocie 3000 zł zgodnie z § 18 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 155, poz. 753 ze zm.), czy też należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące opłat od zażalenia tj. 1/5 wpisu stosunkowego (§ 9 ust. 5 powołanego rozporządzenia)?"
podjął uchwałę:
Od skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach o zamówienie publiczne pobiera się piątą część wpisu stosunkowego.
Zespół arbitrów postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2004 r. odrzucił odwołanie Wojciecha P. od oddalenia przez zamawiającego Gminę W. - Zarząd Zieleni Miejskiej protestu z dnia 16 lipca 2004 r.
Rozpoznając skargę Wojciecha P. na to postanowienie, wniesioną na podstawie art. 194 ust. 1 i art. 195 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177 ze zm.), Sąd Okręgowy we Wrocławiu przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przytoczone na wstępie zagadnienie prawne. Sąd Okręgowy powziął wątpliwości dlatego, że § 18 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 155, poz. 753 ze zm.) przewiduje jedynie opłatę sądową od skargi wnoszonej od wyroku zespołu arbitrów, stanowiąc, że podlega ona wpisowi stałemu w kwocie 3.000 zł, brak natomiast regulacji dotyczącej opłaty sądowej, której ma podlegać skarga wnoszona od postanowienia zespołu arbitrów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm. - dalej: "u.k.s.c.") wymienia enumeratywnie przypadki, w których nie zachodzi obowiązek uiszczania opłat od pism zawierających wnioski o podjęcie czynności przez sąd (art. 8-10, 16 ust. 4, art. 19 i 23). Wynika z tego, że regułą ustawową jest, iż wszystkie pisma, które wymagają podjęcia czynności przez sąd, podlegają opłacie. Żaden przepis ustawy nie zwalnia od opłaty skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach o zamówienie publiczne. Brak także ustawowego upoważnienia dla Ministra Sprawiedliwości do zwolnienia takiej skargi od opłat.
Ogólne upoważnienie do wydania rozporządzenia wykonawczego przez Ministra Sprawiedliwości, zawarte w art. 37 u.k.s.c, przyznaje mu kompetencję do określania wysokości wpisów w poszczególnych rodzajach spraw, ale nie pozwala mu na zwalnianie od wpisów. Braku określenia wysokości wpisu od skargi na postanowienie zespołu arbitrów w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, wydanego na podstawie art. 37 u.k.s.c., nie można zatem interpretować jako zwolnienia tego środka odwoławczego od opłaty sądowej.
Lukę istniejącą w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie określania wysokości wpisów w sprawach cywilnych trzeba wypełnić w drodze wykładni. Można przyjąć, że skarga na postanowienie powinna podlegać takiej samej opłacie jak skarga od wyroku zespołu arbitrów, tj. określonemu w § 18 ust. 5 rozporządzenia wpisowi stałemu w kwocie 3000 zł. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu przedstawionego zagadnienia prawnego zwrócił uwagę, że rozwiązanie to może budzić zastrzeżenia, gdyż środek odwoławczy od orzeczenia o charakterze formalnym, który mają postanowienia zespołu arbitrów, podlegałby takiej samej opłacie jak skarga od rozstrzygnięcia merytorycznego. Tymczasem jest regułą, że postanowienia formalne, nawet kończące postępowanie, podlegają opłacie niższej, w wysokości 1/5 wpisu.
Przeciwko omawianemu rozwiązaniu przemawia także inny argument. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przyjmuje w art. 29 zasadę, że wpisy są stosunkowe. Luka w rozporządzeniu wykonawczym nie powinna być usuwana przez kreowanie wyjątku od ustawowej zasady, dlatego należy uznać, że opłata od skargi na postanowienie zespołu arbitrów ma charakter wpisu stosunkowego.
Stosownie do § 9 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia, od zażalenia pobiera się piątą część wpisu. Skarga na postanowienie zespołu arbitrów nie jest ani zażaleniem, ani apelacją w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jednakże swoim charakterem bardziej zbliżona jest do zażalenia niż do apelacji. Biorąc to pod uwagę i zasadę stosunkowości wpisu, wynikającą z art. 29 u.k.s.c., należy przyjąć, że od skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach o zamówienie publiczne pobiera się piątą część wpisu stosunkowego.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. rozstrzygnął przedstawione zagadnienie prawne, jak w uchwale.