Prezes Urzędu Zamówień Publicznych może wszcząć kontrolę doraźną z urzędu lub na wniosek w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na jego wynik. W celu ustalenia zasadności wszczęcia kontroli doraźnej Prezes Urzędu może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
Kontrola doraźna może zostać wszczęta zarówno przed zawarciem umowy (kontrola doraźna uprzednia), jak i po zawarciu umowy z wybranym wykonawcą (kontrola doraźna następcza) i dotyczy wszystkich zamówień bez względu na źródło finansowania, w tym również zamówień współfinansowanych ze środków UE.
Wszczęcie kontroli doraźnej jest obligatoryjne tylko w przypadku wniesienia wniosku przez:
- instytucję zarządzającą, o której mowa w przepisach o Narodowym Planie Rozwoju, w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w przepisach o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 lub w przepisach o pomocy społecznej, lub
- agencję płatniczą, o której mowa w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020,
jeżeli z uzasadnienia wniosku instytucji zarządzającej lub agencji płatniczej wynika, że zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na jego wynik.
Wszczęcie kontroli doraźnej na wniosek innych podmiotów jest fakultatywne.
Wszczęcie kontroli doraźnej może nastąpić nie później niż w ciągu czterech lat od zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia. Jeżeli kontrola doraźna została wszczęta przed zawarciem umowy z wykonawcą (kontrola doraźna uprzednia) zastosowanie do niej mają art. 169 ust. 3, art. 170 ust. 2, art. 171 ust. 1, 3 i 5 ustawy Pzp znajdujące się w oddziale dotyczącym kontroli uprzedniej obligatoryjnej.
Zakończeniem kontroli doraźnej jest doręczenie zamawiającemu informacji o wyniku kontroli zawierającej w szczególności wskazanie stwierdzonych naruszeń przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych lub informację o ich braku. Jeżeli zamawiający wniesie zastrzeżenia do wyników kontroli, za zakończenie kontroli uznaje się doręczenie zamawiającemu informacji o ostatecznym rozpatrzeniu zastrzeżeń.
Zamawiający może wnieść umotywowane zastrzeżenia do wyników kontroli doraźnej w terminie 7 dni od doręczenia informacji o wyniku kontroli. Prezes Urzędu rozpatruje zastrzeżenia w terminie 15 dni od ich otrzymania, a w przypadku ich nieuwzględnienia – przekazuje je do zaopiniowania Krajowej Izbie Odwoławczej. Krajowa Izba Odwoławcza w terminie 15 dni wyraża, w formie uchwały, opinię. O ostatecznym rozpatrzeniu zastrzeżeń Prezes Urzędu niezwłocznie zawiadamia kontrolowanego zamawiającego. Ostatecznym rozpatrzeniem zastrzeżeń jest ich uwzględnienie przez Prezesa Urzędu lub – w razie nieuwzględnienia – wydanie opinii przez Krajową Izbę Odwoławczą.
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych Prezes Urzędu może:
- nałożyć karę pieniężną, jeżeli w toku kontroli stwierdzono naruszenia, o których mowa w art. 200 Pzp popełnionych przez zamawiających wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 3 - 4 i 7 Pzp,
- wystąpić do sądu o unieważnienie umowy w całości lub w części, jeżeli wykryto w toku kontroli naruszenia, o których mowa w art. 140 ust. 3, art. 144 ust. 1 – 1b, 1d i 1e oraz w art. 146 ust. 1 i 6 Pzp.
Prezes Urzędu Zamówień Publicznych zawiadamia właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych, jeżeli stwierdzone naruszenie ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi jednocześnie naruszenie dyscypliny finansów publicznych i zostało popełnione przez podmiot podlegający odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w myśl ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U.2013 r. poz. 168).